Τα ανομήματα του ‘Κράτους των Αθηνών’

Τα ανομήματα του ‘Κράτους των Αθηνών’
πληρώνει και η Βοιωτία.


Η συμπαράσταση στο δράμα των πολιτών της Β.Α. Αττικής είναι αυτονόητη.
Πλην όμως η φωτιά που κατέκαυσε την Βοιωτία (Κιθαιρώνας κ.λ.π.) μπορούσε να προληφθεί εάν στοιχειώδης μέριμνα είχε επιδειχθεί εγκαίρως από το κεντρικό κράτος για την περιοχή.
Ποιος όμως να ενδιαφερθεί για τον Κιθαιρώνα στη Βοιωτία όταν φλέγεται η Αττική; Όταν οι φλόγες απειλούν και ζωές και σπίτια; Όταν οι πολιτικές του Κεντρικού Κράτους όχι μόνο ανέχθηκαν αλλά ευνόησαν να μετατραπεί η Αττική σε απέραντο οικόπεδο προς εκμετάλλευση από το real estate;
Πλημμυρισμένο το ‘Κράτος των Αθηνών’ από τις ενοχές του, διέθεσε ότι είχε και δεν είχε για την Αττική και αγνόησε την περιφέρεια.
Και μάλιστα χωρίς αποτέλεσμα και τούτο είναι το τραγικό στοιχείο της όλης ιστορίας.
Ενώ το ‘Κράτος των Αθηνών’ ανέχεται ή μάλλον ευνοεί την υπερσυγκέντρωση δραστηριοτήτων και ατόμων στην Αττική που, όπως αναφέρθηκε, μετατρέπει τον χώρο σε απέραντο οικόπεδο, εν τούτοις οι υποδομές είναι ανεπαρκέστατες, παρ’ όλους τους τεράστιους πόρους που προνομιακά απομυζά το Λεκανοπέδιο, στερώντας τους από την περιφέρεια.
Αλλά και στον τομέα της πρόληψης και της αντιμετώπισης κρίσεων, η οργάνωση και ο συντονισμός, όπως καταδείχθηκε στην πρόσφατη κρίση των πυρκαγιών στην Β.Α. Αττική, είναι ιδιαίτερα αναποτελεσματικές.
Το πλήθος των εμπλεκόμενων φορέων, που λειτουργούν στο λεκανοπέδιο, με αλληλεπικαλυπτόμενες αρμοδιότητες, δημιουργούν τραγελαφικές καταστάσεις. Οι κυβερνήσεις δεν τόλμησαν την θέσπιση μητροπολιτικού Δήμου στο λεκανοπέδιο. Εξαιρέθηκε η Αττική της συνένωσης των Δήμων της. Ο ‘Καποδίστριας’ δεν ίσχυσε όπως στην υπόλοιπη χώρα, παρόλο που οι συνθήκες (πλήθος Δήμων με ανύπαρκτους περιαστικούς χώρους ζωτικής σημασίας) το επέβαλαν κυρίως εκεί.
Τις συνέπειες της στρεβλής ανάπτυξης και του υδροκεφαλισμού της Αττικής, υφίσταται η περιφέρεια της χώρας και κυρίως οι όμοροι Νομοί όπως η Βοιωτία.
Δεν είναι τυχαίο που, όπως στις πρόσφατες πυρκαγιές εγκαταλείπεται η Βοιωτία και καίγεται ο Κιθαιρώνας, απ’ την άλλη ο ίδιος νομός είναι αυτός που προτιμάται για την λειτουργία ρυπογόνων εγκαταστάσεων αναγκαίων για την επιβίωση της Αττικής. Εγκαταστάσεων ανεπιθύμητων εκεί, προς διευκόλυνση και των μεγάλων (real-estate) αλλά και των μικρών (πελατειακές σχέσεις γάρ) συμφερόντων όπως:
Προτιμάται η Βοιωτία για ΧΥΤΑ στην Ριτσώνα, για εργοστάσιο καύσης στερεών αποβλήτων στη Θήβα, για εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής σε όλη την έκταση του Νομού.
Είναι γνωστό το τι επιφυλάσσει το λεγόμενο χωροταξικό για την βιομηχανία στον ήδη υπερκορεσμένο (Οινόφυτα-Σχηματάρη-Θήβα) νομό Βοιωτίας. Τον προορίζει για υποδοχέα πρόσθετων οχλουσών εγκαταστάσεων. Αγνοεί τον πολιτιστικό του πλούτο. Επιβαρύνει το ήδη φορτισμένο (εξασθενές χρώμιο) περιβάλλον του.
Είναι προκλητικά ανισομερής η κατανομή των πόρων υπέρ της Αττικής και κατά της περιφέρειας.
Αξίζει να αναφερθώ σε ένα ζήτημα που καταδεικνύει το πόσο υποτιμά τις ανάγκες της περιφέρειας το «Κράτος των Αθηνών».
Η Θήβα υποδέχεται την διέλευση, μέσα στον οικιστικό της ιστό, πλήθους βαρειών οχημάτων, που δια της παλαιάς Εθνικής οδού Αθήνας-Θήβας κατευθύνονται στην Βόρεια Ελλάδα. Τεράστιοι πόροι διατέθηκαν και διατίθενται (Αττική οδός, Εθνική Ελευσίνας-Κορίνθου, παραλλαγές της οδού Ελευσίνας-Θήβας) για την παράκαμψη των οικισμών της Αττικής και την διευκόλυνση της κυκλοφορίας. Ανύπαρκτοι όμως οι πόροι για την κατασκευή οδού που να παρακάμπτει και την Θήβα. Μια μελέτη που άρχισε από το 1990 καρκινοβατεί και η πόλη υφίσταται αφάνταστη ταλαιπωρία.
Αναρωτιέται κανείς πως αισθάνονται οι τοπικοί βουλευτές που εκπροσωπούν τους πολίτες του Νομού. Τίνος συμφέροντα υπηρετούν. Έχουν λόγο ή συνθλίβονται και αυτοί, σε ένα άχαρο παθητικό ρόλο, να παρακολουθούν τις αδιέξοδες προταιρεότητες που θέτει το «Κράτος των Αθηνών». Όσο για τον διορισμένο Περιφερειάρχη είναι προφανές ότι πειθαρχεί στις επιλογές του κράτους αυτού.


ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΡΚΟΥΤΗΣ

Δημοτικό Συμβουλος
Πρ. Δήμαρχος Θήβας

Ο χαμός του Χρήστου Παλαιολόγου

Δυσαναπλήρωτο κενό για την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Αποχαιρετούμε τον φίλο, συναγωνιστή και σύντροφο.

Με τον Χρήστο συναντηθήκαμε στο μετερίζι της Τοπικής αυτοδιοίκησης στην περίοδο που ο αγώνας άδολος και ανιδιοτελής άνοιγε δρόμους για την καταξίωση του θεσμού.
Η απώλεια του αποτελεί πλήγμα, αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό σήμερα που η γενικότερη απαξίωση της πολιτικής μας ζωής απειλεί και την Τοπική Αυτοδιοίκηση που με θάρρος και έμπνευση υπηρέτησε.
Στην οικογένεια του θερμότατα συλλυπητήρια.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΡΚΟΥΤΗΣ
Πρ. Δήμαρχος Θήβας

ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΓΡ. ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ Κ. ΚΟΥΡΚΟΥΤΗ

ΓΡ. ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: “ΤΙ ΜΕΝΕΙ ΑΡΑΓΕ ΑΠΟ 45 ΧΡΟΝΙΑ
ΜΑΧΟΜΕΝΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ;”

Στα μέσα της δεκαετίας του 60 σε μία ιδιαίτερη περίοδο της πολιτικής μας ιστορίας, φοιτητής τότε, άκουσα για την παρουσία κάποιου Γρηγόρη Διαμαντόπουλου στα τεκταινόμενα στη πόλη της Θήβας.
Ήταν το 1965 που με την εμπνευσμένη πρωτοβουλία του αείμνηστου Γιάννη Σταμούλη, προέδρου τότε του Δημ.Συμβουλίου του Δήμου Θηβαίων, ανατέθηκε, πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε ομάδα επιστημόνων, η εκπόνηση ρυθμιστικού σχεδίου για την πόλη της Θήβας. Ψυχή της ομάδας ο Γρηγόρης.
Αυτό το πρωτοποριακό εγχείρημα διέκοψε βίαια η έλευση της δικτατορίας, ενώ ο Γρηγόρης εξορίζεται, για μια ακόμη φορά, ετούτη στη Γυάρο, στη Λέρο, στις φυλακές «Αβέρωφ».
Δέκα χρόνια αργότερα, το 1975, ως Δήμαρχος της Θήβας συναντηθήκαμε.
Μια ομάδα Θηβαίων στην μεταπολίτευση, με την συμμετοχή του Γιάννη Σταμούλη και άλλων, (που είχαν ζήσει από κοντά την περίοδο 65-67, είχαν γνωρίσει τον Γρηγόρη και το πρωτόγνωρο εγχείρημα της σύνταξης του ρυθμιστικού σχεδίου), διεκδίκησε την Δημοτική αρχή και αφού το επέτυχε έθεσε, ως πρώτη πρωταιρεότητα την ολοκλήρωση της μελέτης αναθέτοντάς την στο ΚΕΠΑΜΕ του Γρηγόρη.
Έτσι γνωριστήκαμε από κοντά και συνειδητοποίησα την τομή που επέφερε η παρουσία του στις μέχρι τότε επικρατούσες στη χώρα μας αντιλήψεις για την Πολεοδομία.
Στην πολεοδομία των προεδρικών διαταγμάτων-των ελαστικών προδιαγραφών- των ισχυρών συμφερόντων-των ρουσφετολογικών απαιτήσεων ο Διαμαντόπουλος αντιπαραθέτει την «μαχόμενη πολεοδομία» για το πραγματικό συμφέρον του κατοίκου».
Προδρομικές απόψεις που μόλις πρόσφατα, μετά δεκαετίες, μοιάζουν να έχουν ευρύτερη αποδοχή.
Η δουλειά του Γρηγόρη στο ρυθμιστικό της Θήβας κατά το 1965 δεν περιορίζεται στα όρια ενός μικρού Δήμου των 15.000 κατοίκων τότε. Είχε ευρύτερη απήχηση και σημασία. Αναδείκνυε την αναγκαιότητα για την θέσπιση επιτέλους, μιας άλλης πολιτικής οργάνωσης του αστικού και του περιαστικού χώρου. Μιας πολιτικής που να καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες των χρηστών (κατοίκων-οικιστών και παραγωγών).
Ο Γρ. Διαμαντόπουλος δεν είναι μόνο ένας διακεκριμένος πολεοδόμος, είναι κυρίως μια προσωπικότητα με βαθειά πολιτική συνείδηση για τον ρόλο του χώρου στην προοπτική της ανάπτυξης μιας χώρας, όπως ήταν η Ελλάδα, όταν έβγαινε από την περιπέτεια του πολέμου και του εμφύλιου κατά την μεταπολεμική και μετεμφυλιακή περίοδο.


Καθοριστικό στοιχείο του έργου του Γρηγόρη αποτέλεσε η συνάντησή του με τον θεσμό της Τ.Α. Είναι αυτός που συνέλαβε την άρρηκτη σχέση πολεοδομίας και αυτοδιοίκησης και πάλεψε για την εδραίωση αυτής της σχέσης.
Δεν είναι τυχαίο που το έργο του, επαγγελματικό και εξωεπαγγελματικό στο μεγαλύτερο μέρος, είναι απόρροια συνεργασίας με θεσμούς της Αυτοδιοίκησης.
Είναι επακόλουθο του πιστεύω του: «ότι πολεοδομία και αυτοδιοίκηση καταξιώνονται, όταν υπηρετούν τις πραγματικές και όχι τις κατευθυνόμενες ανάγκες του ανθρώπου-κάτοικου».
Είναι ακόμη συνέπεια της κυρίαρχης πεποίθησής του για την «μαχόμενη πολεοδομία» και όχι την «πολεοδομία του συρταριού».
Γράφει στην «εξομολόγησή του»:
[..… εφαρμόσαμε το γνωμικό:
«Το όραμα τροφοδοτούσε τον ρεαλισμό και αυτός ενίσχυε το όραμα».
Και πιο κάτω
……Δεν είναι συνώνυμο της ουτοπίας το όραμα…….Το όραμα προσαρμόζεται και βελτιώνεται καθ’ οδόν, έτσι ώστε στο τέλος να είναι, ίσως, κάπως αγνώριστο σε σχέση με αυτό που ξεκινήσαμε. Αλλά, θα είναι το σωστό όραμα, γιατί πέρασε από την φωτιά της καθημερινής πραγματικότητας…..].


Αυτή η οραματική, αλλά συγχρόνως ρεαλιστική Πολεοδομία του Γρηγόρη, όταν συναντιέται με μια μαχόμενη Αυτοδιοίκηση, προκαλεί αντιθέσεις και συγκρούσεις με τα κακώς εννοούμενα ατομικά συμφ/ντα, παράγει απτά-χειροπιαστά αποτελέσματα υπέρβασης μιας μίζερης καθημερινότητας και γεννά μια άλλη νέα ελπιδοφόρα.
Έχω την άποψη και πιστεύω να συμφωνείτε, ότι η επίμονη προσπάθειά για συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση. έχει να κάνει με την διαπίστωση ότι οι φορείς του κεντρικού κράτους (κεντρικής διοίκησης) δυσκολεύονται ή αποφεύγουν να ασκήσουν πολιτικές για τον αστικό χώρο, που συνεπάγονται μικροπολιτικό κόστος (σημειώνω την απέχθεια του Διαμαντόπουλου στην πολεοδομία των ρουσφετολογικών απαιτήσεων).
Ο Γρηγόρης μαχητής για την υπέρβαση των μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων αναζήτησε συμμάχους στον χώρο της Αυτοδιοίκησης.
Προσωπικά, και δεν υπερβάλλω, του χρωστώ ευγνωμοσύνη που συναντηθήκαμε, πριν 35 χρόνια, στα πρώτα βήματα της θητείας μου ως Δήμαρχος και διαπαιδαγωγήθηκα με τις αρχές του.
(ΚΙΝΟΥΣΑ, Ρυμοτομικό Θήβας, Γενικό Πολεοδομικό Θήβας, πεζοδρόμηση του κεντρικού δρόμου, λίμνη Υλίκη, …….)
Πρέπει να τονίσω ότι οι βασικές του αρχές για πολεοδομία και Αυτοδιοίκηση, πηγάζουν από μια βαθειά ιδεολογική-πολιτική στάση. Στάση ενός ανιδιοτελούς αριστερού, που οι ιδέες του σημάδεψαν την πορεία της ζωής του ……… (….Να «χώσουμε την μύτη μας»…. όπως λέει, στα βιογραφικά του στοιχεία).
Στο σημείο αυτό αξίζει ν’αναφερθώ στα περί «σοσιαλιστικής πόλης» όπου εύστοχα τονίζει ότι σοσιαλιστική πόλη δεν είναι αυτή που δημιουργείται από σοσιαλιστές, αλλά εκείνη που «δημιουργεί σοσιαλιστές».
Νομίζω ότι όσοι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης είχαμε την τύχη, να συνεργαστούμε μαζί του, βρήκαμε στο πρόσωπό του έναν πολύτιμο και ανιδιοτελή Σύμβουλο, που προσδιόρισε τα βήματά μας στην άσκηση του λειτουργήματός μας.
Αισθανόμαστε δικαιωμένοι για την επιλογή μας αυτή (να συνεργαστούμε μαζί του) γιατί δεν επρόκειτο για μια πρόσκαιρη, τυπική, εξαιρετική αν θέλετε συγκυρία, ήταν μια ιδιαίτερη σχέση, καταλυτική για την διαμόρφωση της δικής μας στάσης στις υποθέσεις του τόπου μας.


Αξίζει επίσης να επισημάνω τον ιδιαίτερο αν όχι μοναδικό τρόπο, με τον οποίο εξέθετε τις απόψεις του για τα πολεοδομικά ζητήματα.
Ο λόγος του γλαφυρός και άμεσος (…..«Να σου βγάλω το μάτι για να βλέπω εγώ καλύτερα»….λέει όταν αναφέρεται στο «δήθεν συμφέρον του κάτοικου στο κεφάλαιο για την «αειφορική πολεοδομική ανάπτυξή»). Λόγος απαλλαγμένος, στυφών τεχνοκρατικών όρων (……«τα τραίνα δουλεύουν και κάθετα προς τις γραμμές»…. λέει όταν αναφέρεται στο αγαπημένο του θέμα για τα «τραίνα και τους σταθμούς τους).
Λόγος αντιληπτός απ’όλους, μυημένους και μη. (ενδεικτικές οι εξωεπαγγελματικές του δραστηριότητες π.χ. η συμμετοχή του στο «Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο»).


Τέλος, δεν μπορώ παρά να διακρίνω, ότι ο τίτλος του βιβλίου: «τι μένει άραγε από 45 χρόνια μαχόμενης πολεοδομίας;» αφήνει διακριτικά να φανεί ένας τόνος απαισιοδοξίας για όσα βιώνουμε σήμερα σε πολεοδομία και αυτοδιοίκηση.
Αν είναι έτσι, και δεν κάνω λάθος,
συμμερίζομαι αυτή την απαισιοδοξία,
αφού σήμερα είναι αμφίβολο
αν η Τ.Α. αντιστοιχίζεται στις προσδοκίες των πολιτών και τις απαιτήσεις της εποχής,
αν διακρίνει κανείς σ’αυτήν τον κινηματικό-οραματικό χαρακτήρα της προδικτατορικής και μεταπολιτευτικής περιόδου (τότε που έδρασε η ΚΙΝΟΥΣΑ με την καθοδήγηση του Γρηγόρη και οι αιρετοί αγωνίζονταν με ανιδιοτέλεια).
Σήμερα η Τ.Α. διολισθαίνει σ’έναν άχαρο-διαχειριστικό ρόλο, κακέκτυπο της κεντρικής διοίκησης, απόμακρο από τον κάτοικο.
Απ’την άλλη τα ζητήματα της πολεοδομίας σε κεντρικό επίπεδο βαλτώνουν.
Τα περιβαλλοντικά προβλήματα οξύνονται και στην τηλεοπτική μας δημοκρατία δεν «πουλάνε».
Δεν τα χειρίζονται Υπουργοί με άποψη και τόλμη όπως ο Στ.Μάνος ο αείμνηστος Αντ.Τρίτσης.
Κ’ έτσι οι οραματισμοί του Γρηγόρη για βιώσιμες (αειφορικές) πόλεις, για νίκη του πεζού στον πόλεμο τροχού-πεζού (ιδιαίτερα προσφιλές θέμα γι’αυτόν) τείνουν να διαψευστούν.
Το λεκανοπέδιο γιγαντώνεται και ο κάτοικος ασφυκτιά (μια Πάτρα έμπαινε στην Αθήνα κάθε χρόνο, (διαπίστωνε το ΤΕΕ την «χρυσή εποχή» του τέλους της δεκαετίας του ’70 αρχών του ’80 και πρότεινε τρόπους για να διακοπεί αυτή η τάση), αντ’ αυτού σήμερα η ΑΘΗΝΑ κατέλαβε και τον παρθένο χώρο της Μεσογέας.
Οι «τροχόδρομοι» (όπως προσφυώς αποκαλεί τους αυτοκινητόδρομους ο Γρηγόρης), ενώ απορροφούν τεράστιους πόρους δεν περνά πολύς καιρός για ν’αποδειχθούν ανεπαρκείς και σταδιακά ν’ απαξιώνονται. (πρόσφατο παράδειγμα το μποτιλιάρισμα στην περίφημη και πανάκριβη Αττική οδό….).
Αλλά και στον επαγγελματικό του χώρο, αυτό που κυριαρχεί σήμερα είναι η λογική της ιδιώτευσης και το κυνήγι του κέρδους. Εξωεπαγγελματικές, μη κερδοσκοπικές, δραστηριότητες σπανίζουν και όταν εμφανίζονται είναι διακριτές και δεν συνδυάζονται με τις επαγγελματικές, όπως τις θέλει ο Γρηγόρης.
Υπάρχει διέξοδος:
Ναι, αν υπάρξουν πολλοί Γρηγόρηδες και αν η Αυτοδιοίκηση ανακτήσει τον κινηματικό και παραγωγικό της χαρακτήρα.
ΓΕΝΑΡΗΣ 2009-ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΡΚΟΥΤΗΣ